Jawa Tembang

TEMBANG MOCOPAT

Tembang Jawa Macapat wonten 11 (sewelas) cacahipun,
ingkang nggambaraken jejering manungsa wiwit wonten garbane ibu ngantos kapundhut ing ngarsanipun ingkang Maha Kuwaos, ing antawisipun:
1. Maskumambang,
2. Mijil,
3. Kinanthi,
4. Sinom,
5. Asmaradana,
6. Gambuh,
7. Dandanggula,
8. Durma,
9. Pangkur
10. Megatruh,
11. Pucung.

Mekaten urut-urutanipun tembang:

Maskumambang : Gambaraké jabang bayi sing isih ana kandhutané ibuné, sing durung kawruhan lanang utawa wadon, Mas ateges durung weruh lanang utawa wadon, kumambang ateges uripé ngambang nyang kandhutané ibuné.

Mijil : Ateges wis lair lan wis cetha priya utawa wanita.

Kinanthi : Saka tembung kanthi utawa nuntun kang ateges dituntun supaya bisa mlaku ngambah panguripan ing alam ndonya.

Sinom : Ateges kanoman, minangka kalodhangan sing paling wigati kanggoné wong anom supaya bisa ngangsu kawruh sak akèh-akèhé.

Asmarandana : Ateges rasa tresna, tresna marang liyan (priya lan wanita lan kosok baliné) kang kabèh mau wis dadi kodrat Ilahi.

Gambuh : Saka tembung jumbuh / sarujuk kang ateges yèn wis jumbuh / sarujuk banjur digathukaké antarane priya lan wanita sing padha nduwèni rasa tresna mau, ing pangangkah supaya bisa urip bebrayan.

Dhandhanggula : Nggambaraké uripé wong kang lagi seneng-senengé, apa kang digayuh bisa kasembadan. Kelakon duwé sisihan / bojo, duwé anak, urip cukup kanggo sak kulawarga. Mula kuwi wong kang lagi bungah / bombong atine, bisa diarani lagu ndandanggula.

Durma: Saka tembung darma / wèwèh. Wong yen wis rumangsa kacukupan uripé, banjur tuwuh rasa welas asih marang kadang mitra liyané kang lagi nandang kacintrakan, mula banjur tuwuh rasa kepéngin darma / wèwèh marang sapadha - padha. Kabèh mau disengkuyung uga saka piwulangé agama lan watak sosialé manungsa.

Pangkur: Saka tembung mungkur kang ateges nyingkiri hawa nepsu angkara murka. Kang dipikir tansah kepingin wèwèh marang sapadha - padha.

Megatruh : Saka tembung megat ruh utawa pegat ruhe /nyawane, awit wis titi wanciné katimbalan marak sowan mring Sing Maha Kuwasa.

Pocung: Yen wis dadi layon / mayit banjur dibungkus mori putih utawa dipocong sak durungé dikubur.